Freud

In Totem en Taboe schreef Freud: "The Neuroses exhibit on the one hand striking and far-reeaching points of agreement with those great social institutions, art, religion and philosophy. But on the other hand they seem like distortions of them. It might be mmaintained that a case of hysteria is a caricature of a work of art, that an obsessional neurosis is a caricature of religion and that a paranaoiac delusion is a caricature of a philosophical system" (Totem and Taboo, 1912-12, SE 13:73) Wat zou het betekenen om deze stelling om te draaien? "Caricature is the Art of Hystericization" of zelfs: "Caricature is a Hystericization of Art?" Dit lijken, op het eerste gezicht, onzinnige vragen. Maar Freud leefde in een bloeiperidoe van de karikatuur (of zelfs op het moment dat er uit de karikatuur iets nieuws opbloeide, namelijk hest strippoppetje). De Karikatuur is - natuurlijk - belangrijk geweest in de institutionalisering van psychoanalyse. Ernst Kris schreef een boek over de karikatuur, en werkte later samen met Gombrich aan een artikel over de karikatuur. Hij brengt het met 'defamation' in verband, beledinging. Maar ik wou voorstellen om het wat specifieker met hysteria in verband te brengen. Hysteria is immers, voor Freud, een uitdaging, een provocatie, een imitatie. Het is een gebaar van de neus lang maken. Eentje waarbij de castratie van de vader 'getoond' wordt. Sandor Ferenczi komt drie jaar later terug op de uitspraak van Freud om het over 'hysterical materializations' te hebben.'Hysterical mastericalizations shos us the organism in its entire plasticity, indeed in its preparedness for art.."