vrijdag 11 mei 2018

Stemmetjes, poppetjes, tekeningetjes

Er zullen ongetwijfeld andere voorbeelden te vinden zijn, maar in de stripgeschiedenissen wordt "The Yellow Kid and His New Phonograph" (1896) genoemd als de eerste strip waar tekstbalonnen in gebruikt worden. Op een conventie in Lucca is 1896 daarom zelfs uitgeroepen als het Officiele Moment waarop de strip begon (zie Gravett, Comic Art, 24 ff)



Twee opmerkingen:

1. De tekstballon komt in eerste instantie uit een fonogram. Dit suggereert dat de strip zelf het product is van de tijd van het fonogram, en niet die van de drukpers. D.w.z. de strip gebruikt taal, maar niet op een 'alfabetische' manier, het lijkt eerder taal te registeren zoals een grammofoon dat doet. Vandaar (misschien) de interesse van de vroege striptekenaars (Herrimann, Gross) in accentjes, stemmetjes (zie mijn stukje hieronder).

2. Striptekeningen hebben een handschrift. D.w.z. zowel de tekeningen als de woorden vertonen sporen van een hand. Gedrukte woorden in een strip zien er niet uit - of wijzen erop dat de strip zich schaamt voor zijn stripkarakter. Het bekendste voorbeeld van het gebruik van drukletters in strip is niet voor niets de Classics Illustrated reeks. Dit zijn strips die 'literair' willen zijn en 'gelezen' willen worden. Ze willen niet als strip, maar als boeken zijn. Het succes van de reeks is volledig het product van de jaren-vijftig angst dat strip lezen je analfabeet maakt. CI brengt kinderen tot lezen. Althans, dat hoopte men. 


(Nog een idee: "het debat over strips en analfabetisme revisited." McLuhan beweert dat elke generatie zijn eigen angst voor analfabetisme kent. D.w.z. elke generatie wordt groot in een eigen media-omgeving. En omdat elke media-omgeving andere 'semiotische gewoontes' aanleert 'leest' iedere generatie anders. Striplezen is lezen in het grammofoontijdperk.)

3. De grap uit de Yellow Kid is een buikspreekgrap. De lichaamloze stem uit de grammofoon neemt op het laatste plaatje bezit van de Kid. (Dit wordt nog complexer omdat de stem ook die van een papegaai blijkt te zijn, waardoor de stem uit het apparaat een echo is van zijn eigen stem. Ofzo.) Hierdoor lijkt de strip er al op te wijzen dat er iets aan de hand is met de relatie tussen stem en poppetje. Dit wordt later de basis van Mickey Mouse. 

4. De Yellow Kid spreekt pidgin Engels - een taal dat met infantiliteit in verband wordt gebracht.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten