Smurf!

Bladerend door het tweede deel van de integrale uitgave van de Smurfen valt me op hoe groot het kwaliteitsverschil is tussen de verhalen waar Yvan Delporte bij betrokken is, en de verhalen waar hij niet aan meeschreef.

De Delporte verhalen hebben een losheid, frisheid en zitten vol vulgair-modernistische grapjes met de eigen vorm. De eerste smurfverhalen waren speciaal verzonnen voor de micro-boekjes en zijn getekend in een losse, platte stijl, waardoor de plaatjes aan flipboekjes doen denken.

En ook de eerdere groot-formaat verhalen gebruiken een bladindeling van vijf stroken. De lol van de eerste smurfenstrip zit erin dat het 'flikker-effect' dat wordt opgeroepen door de plaatjes elke keer onderbroken / gecompliceerd wordt doordat de smurfen zelf ook al 'serieel' zijn. In de 'valse Smurf' blijkt dat bijvoorbeeld uit deze dans-scene die op een strook uit een zootrope lijkt.

En er zitten veel grappen met de vorm, kadrering etc. Ook de titels van Delporte lijken gekozen om hun meest absurde variatie op het woord 'schtroumpf' (een woord dat er op papier onuitspreekbaar uitziet vanwege zijn belachelijke hoeveelheid medeklinkers), zoals Schtroumpfette, Schtroumpfissime.

Het lijkt, m.a.w. of de verhalen voort zijn gekomen uit hetzelfde principe dat achter de smurfentaal ligt: een eindeloze variatie op het woord 'smurf.' Ze lijken het product van een Oulipo achtig-proces van eindeloos variëren op een bestaand patroon. Ze lijken komisch-serieel. Kortom de eerste smurfen strips kennen een flip-boek esthetiek hebben en een formele absurde humor. 

De meeste grappen gaan ook over het 'seriele' karakter van de smurfen. Elk verhaal lijkt te gaan over een smurf die 'verschilt.' De smurf die a.h.w. een 'parameter' anders is en daardoor een zwarte smurf, smurfin of smurffuhrer wordt. Dit culmineert in 'de honderdste smurf' - wat mij betreft het leukste verhaal uit de serie. In dit verhaal moet Grote Smurf een maandans organiseren waar precies honderd smurfen voor nodig zijn. Natuurlijk blijken er maar 99 te zijn, maar gelukkig 'verdubbelt' smurffatje (de smurf die verliefd is op zijn eigen spiegelbeeld, en daardoor tegen de smurfennatuur in gaat): uit zijn spiegel ontspringt de honderdste smurf, die alles in spiegelbeeld doet. De uiteindelijk dans ziet er dan ook zo uit: 

Het hele 'avontuur' van de smurfen komt hier voort uit hun 'seriele' karakter, en de humor bestaat er voor een groot deel uit dat de spiegeling van de twee smurfen de normale leesrichting telkens blokkeert. De titelpagina maakt dit expliciet:

Na het vertrek van Delporte, en met ingang van, zeg, de Smurfen en de Krwakrwakrwa worden de verhalen, zeg, 'Disney-achtiger': de plaatjes worden groter, diepte begint een rol te spelen, avonturen worden 'echte' avonturen. D.w.z. een sprookjes-achtige 'illusion of life' esthetiek wordt geïntroduceerd.

En opeens is er niet veel meer aan.