Freud & Fliegende Blätter

Zoals ik eerder schreef, de publicatie van Traumdeutung vond plaats in het decennium waarin McCay Little Nemo ontwikkelde. Freud zelf verwees in zijn boek op verschillende momenten naar het Duitse (ietwat burgerlijke) Fliegende Blätter. (Hij komt daar later ook op terug in zijn boek over de Witz)

Een sleutelmoment is als hij het idee van 'secundaire revisie' bespreekt. Dit vergelijkt hij met 'the enigmatic inscriptions with which Fliegende Blätter has for so long entertained its readers." Met de 'enigmatic inscriptions' bedoelt Freud, zo dacht ik eerst, de onderteksten (captions) bij de tekeningen die, t.o.v. de tekeningen werk van 'secundaire revisie' doen, d.w.z. 'the application of conscious thought processes to the dream material.' Maar waar secundaire revisie het droommateriaal leesbaarder en begrijpelijker maakt, daar blijven de 'inscriptions' van FB 'enigmatic.' Maar toen ik bladerde naar Traumdeutung zag ik dat het Freud eerder ging om anagram-achtige puzzels, waarbij letters 'are taken out of their syllabic groupings, and are rearranged.... If we do not wish to be fooled we must give up looking for an inscription, must take the letters as they stand, and combine them, disregarding their arrangement, into words of our mother tongue.'

Een van de weinige goede grappen in het Witz-boek komt trouwens ook uit Fliegende Blatter. Freud citeert Oedipus at Colonus, dat eindigt met de vaststelling dat het het beste zou zijn om helemaal niet geboren te zijn. FB voegt daar aan toe, 'maar dat is nauwelijks één op de 100.000 mensen gegund.' Freud voegt daar (natuurlijk) aan toe dat het komische van deze zin ook zit in het gebruik van het semi-voorzichtige 'nauwelijks,' waardoor de schijnprecisie van het getal de nonsense van de grap nog meer verhuld wordt. Daarnaast is Freud, denk ik, geinteresseerd in de manier waarop deze zogenaamde wijsheid is uitgesproken vanuit een 'onmogelijk punt van articulatie.' Immers, hij / zij die niet geboren is, is niet in een positie om te stellen dat dit het beste is dat hem / haar overkomen is (zoals Dolar stelt in zijn essay in JL: Between Psychoanalysis and Politics." (Aaron Schuster gaat hier ook op in, in zijn boek "The Trouble with Pleasure: Deleuze and Pyschoanalysis": 14 ff)